Update: ik heb besloten (tijdelijk) toch wel WhatsApp te gaan gebruiken. Onder protest. Want wat hieronder staat is nog steeds relevant.
“Huh? Jij? Geen WhatsApp?! Heb je geen smartphone? Weet je niet hoe dat werkt? Het is heel makkelijk hoor.”
Nou, ik heb dus wel een smartphone, ik weet ook prima hoe die werkt (het is min of meer mijn vak), maar ik heb dus inderdaad geen WhatsApp. Voor mij een heel logische, normale en bewuste ‘keus’, maar ik ben me ervan bewust dat mijn keus voor veel mensen niet vanzelfsprekend is.
Hier probeer ik deze keus uit te leggen. De hele korte samenvatting:
- Het gaat me slechts deels om privacy.
- WhatsApp zorgt ervoor dat alle communicatie via 1 bedrijf gaat, terwijl ik het principe heb dat het internet juist decentraal hoort te zijn.
- Het voelt voor mij niet als keus, ik voel me gedwongen door mijn principes.
- Dat heeft ook deels te maken met de Google Play Store / App Store, die ik om vergelijkbare redenen ook niet gebruik (en dat is de enige manier om WhatsApp te kunnen gebruiken).
- Ik heb een prima leven, en jij kunt prima met mij samenleven en -werken zonder WhatsApp.
Maar lees hieronder vooral het hele verhaal!
Oorspronkelijk
In 2014 werd WhatsApp overgenomen door Facebook. Ook toen had Facebook al een slechte reputatie. Ik had WhatsApp zelf nog maar net een halfjaartje, en gebruikte het vooral met mijn toenmalige medestudenten die de overname ook bezwaarlijk vonden. Sowieso gebruikte toen nog lang niet iedereen WhatsApp, dus de beslissing was makkelijk gemaakt: ik verwijderde WhatsApp van m’n telefoon.
Nu
Nu wordt WhatsApp helaas juist door meer mensen gebruikt dan toen, terwijl de bezwaren rond het moederbedrijf alleen maar zijn toegenomen, en het internet steeds gecentraliseerder wordt. Dat is niet hoe het internet hoort te zijn. Daarbij, ik ga simpelweg niet akkoord met de voorwaarden van WhatsApp. Jij trouwens ook niet, als je ze zou lezen.
(Alhoewel de sociale druk in het gebruik van, en het stoppen met, inmiddels vergelijkbaar is met het roken een halve eeuw geleden. Ik ben blij dat ik vroeg gestopt ben.)
Zo erg is het toch niet?
Iedere keer als er weer een grof (privacy)schandaal naar buiten komt, is vaak het excuus dat het mocht, omdat het zo in de voorwaarden stond, en mensen daarmee akkoord zijn gegaan. Nou, ik dus niet.
Maareh, die end-to-end versleuteling? Ze kunnen toch niet meer meelezen?
Eventueel meelezen is slechts een deel van het probleem, en end-to-end versleuteling lost dus hooguit maar een deel op. En zelfs dan nog maar deels: want juist doordat WhatsApp zo gecentraliseerd is, is er voor hen een goed overzicht van wie met wie communiceert, wanneer, waarvandaan, hoe vaak, etc.
In dat opzicht heb ik liever een app die decentraal werkt zonder extra versleuteling, dan een app die centraal werkt met versleuteling.
Daarbij, de versleuteling van WhatsApp is vanuit filosofisch oogpunt waardeloos. Het doel van de end-to-end versleuteling is namelijk dat je WhatsApp niet meer hoeft te vertrouwen op hun blauwe ogen. Maar nu moet je WhatsApp alsnog vertrouwen dat de versleuteling werkt.
Het klinkt misschien wat paranoia om hen daar niet op te vertrouwen, maar vergeet niet je juist daarom end-to-end versleuteling zou willen: vanwege dat gebrek aan vertrouwen. En laten we wel wezen: het moederbedrijf van WhatsApp blijkt keer op keer onbetrouwbaar.
Verwacht je nu dat we allemaal speciaal voor jou een alternatief gaan gebruiken?
Nee. Ik verwacht niet van je dat je speciaal voor mij een alternatieve, privacy-vriendelijke app gaat gebruiken. In die verwachting zit overigens wel een stukje wederkerigheid: verwacht ook niet van mij dat ik speciaal voor jou een privacy-onvriendelijke app ga gebruiken.
Hoe dan wel?
Ik mag toch hopen dat het leven en de deelname aan de samenleving niet afhangt van het gebruik van WhatsApp. Anders bevestigt dat alleen maar het probleem. Hoe dan ook, er zijn 1001 andere manieren om mij te bereiken. Ik ben me er van bewust dat 1 van die alternatieven Signal is, en dat Signal voor een deel dezelfde bezwaren heeft. Echter, je hoeft Signal niet op hun blauwe ogen te vertrouwen (de app is open source), Signal heeft geen geschiedenis van schandalen (integendeel zelfs), en Signal is ook zonder de Google Play Store / App Store te installeren (daar heb ik namelijk vergelijkbare problemen mee).
Toekomst
Er is vanuit de EU wetgeving op komst die verplicht WhatsApp en anderen met elkaar te laten communiceren. Dan zou ik dus ook zonder de app van WhatsApp toch een appje kunnen ontvangen.
Verder verwacht ik dat WhatsApp op een dag hetzelfde lot ondergaat zoals Hyves, MSN, en al die anderen.
Zelf doen?
Stel dat je nu denkt: hmm, WhatsApp is eigenlijk inderdaad best naar. Als je al jaren WhatsApp gebruikt, heeft het echt geen zin om nu gestrest te raken, al je contacten op te geven en van de ene op de andere dag te stoppen. Je kunt beter alvast zo min mogelijk appjes sturen, en je bestaande contacten zoveel mogelijk op andere manieren benaderen. Vergeet niet, ooit was WhatsApp een van die andere manieren. Maar ja, het was zo makkelijk en zo… ‘gratis’ 🙄.
Meer lezen
- Veelgestelde vragen naar aanleiding van dit artikel.
- Een eerder, fanatieker, verhaal over WhatsApp.
- De mening van dé expert op dit gebied en van een andere expert.
- WhatsApp and the domestication of users, door Rohan “Seirdy” Kumar (Engelstalig).